GALLINA

GALLINA

Graece ὄρνις, quae vox avem in genere significabat, apud Graecos vetustiores, Hom. et Hesiod. Platonis aevo usurpari coepit pro genere gallinaceo et per aliquot saecula tam ad gallum, quam ad gallinam, pertinuit: donec obtinuit usus, ut gallinae nomen maneret proprium. Unde factum, ut Levit. c. 14. v. 4. ubi leprosus, qui mundatus est, Deo iubetur offerte δύο ὀρνίθια ζῶντα καθαρὰ, Origenes et alii duas gallinas intellexerint: non artendentes, illus καθαρα a Graecis additum, quod frustra fuisset, cum omnis gallina ex lege esset munda. Arabibus mater congregationis, ut cui proprium est, quod non solum ovis incubat, sed et pullos iam editos sub alis congregat, ut materno calore foveantur et vegetentur; cuius φιλοςτοργίας illustre exemplum ab Alpheo Mitylenaeo habes Antholog. l. 1. c. 87. Hinc apud Euripid. Hercule furente, Megara de liberis, quos er Hercule habuerat, sollicita, cos sub alis servate se dictitat, ut pullos incubans gallina. Verba sunt,

Οἱ θ᾿ Η῾ράκλειοι παῖδες, οὕςτὑποπτέρους

Σώζω νεοςςοὺς, ὄρνις ὡς ὑφειμένη.

Et quos fub alis servo natos Herculis,

Pullis ut incubare gallina assolet.

Quae simillima verbis Domini nostri, quibus in Euangelio suam φιλανθρωπίαν, cum gallinae, pullos suos summo studio ad se allicienis, ut ab imminente milvo sartos tectos sub alis tueatur, φιλοςτοργίᾳ confert, Matth. c. 23. v. 37. Vide quoque infra Passer. Ceterum Gallina, inter avium, humano esui aptarum, praecipua genera, memoratur Galeno, de Alim. facult. l. 3. c. 19. unde etiam Romani solas Gallinas vel columbas in aviariis habuêrunt; illas in plano, has in sublimi, ut apud Varron. vider estl, de Re Rustic. l. 3. c. 3. Cibus namque parabilis ac facilis appetitu: solum opus, quia dutior recens occisae caro, ut coquatur cum lapathi sive rum icis herba, vel viva im mergatur Falerno, uti Catius Epicurens Insuber, Tullio semel iterum momoratus, apud Horar, praecipit Serm. l. 2. Sat. 4. v. 17. et seqq.

Si vespertinus subito te oppresserit hospes,

Ne Gallina malum responset dura palato,

Docuts eris vivam misto mersare Falerno,

Hoc teneram faciet. ——

Saginare vero illas Deliaci coepêre, ut Plin. ait l. 10. c. 21. Erant vero hi Gallinatii Mercatores, de quibus supra, in voce Delinai. Quam vero Romani vett. has delitias refugerint, docet idem Plin. cum d. l. c. 50. ait; Interdictum lege C. Fannti Cos. XI. annis ante tertium Punicum bellum, nequid volucrum poneretur, praeter unam gallinam, quae non esset altilis: quod deinde caput translatum per omnes leger ambulavit: inventumque diverticulum est, in fraude earum, gallinceos quoque pascendi lacte madidis cibis. Earum atque eaponum cerebella in delitiis fuêre multis; lurconibus inprimis, qui omnia rariatate ac sapore aestimant. Unde et in Vitellii patina, de qua in vita eius Tranquillus, etiam phasianorum ac payvonum, cerebella fuêre. Es Heliogabalus, cerebellorum ergo, sexcenta struthiocamelorum capita convivis apposuisse legitur. Crista Gallinarum, cum palmis anserinorum pedum tostis, condire, docuit Messallae Oratoris sil. ut est apud Plin. l. 10. c. 21. Pullos Gallinaceos, non sanos modo.

sed etiam aegros mire iuvare, docet Simeon Sethi in voce Ο῎ρνιθες. Itein Ο῎ρνιθόπουλα, ubi quidem M. Fabius Calvus, ὀρνιθόπουλα putavit esse trunculos, et pedes Gallinarum: quo nomine a Lil. Gyraldo in Simeonis tralatione reprehendi meruit. Omnino enim ὀρνιθόπουλον est pullus gallinaceus, ὄρνιθες namqueve per excellentiam, item ὁρνίθια Gallinae Graecis dici meruêrunt: quique Latinis pulli, hi posterioribus Graecis πούλλοι, ut Demetrio Constantinop. Hieracosophii l. 1. c. 42. qui et l. 2. c. 27. sic vocem usurpat: non generatim pro ave, quod vit quidam doctus putabat. Itidem Constantino Asynkio in Viatico, ubi ait, Καὶ ὀρνιθοπουλλίτξια καὶ πέρδικας, καὶ ὅμοια: interpretari oporter, et gallinaceos pullos et perdices similiaquqe; non et avium pullos, ut generatim nimis exposuit idem longe doctissimus vir. Vide Gerh. Ioh. Voss. de Idol. l. 3. c. 91. Britannis tamen olim nefas habitum leporem, gallinam aut anserem gustare, aluisse tamen voluptatis gratiâ, docet Sabellic. l. 6. Enneade 6. De usu gallinarum in sacris, sic Plin. l. 10. c. 56. Ad rem divinam, luteo rostro pedibusque purae non videntur: ad opertanea sacra, nigrae. Ubi intellige sacra, quae Opi fiebant in abdito, ne profanorum oculis polluerentur, et seclusa quoque vocabantur, teste Dalechampio. Quod vero idem illis pietatem in Deos tribuit. l. eod. c. 42. Gallinis et religio inest. Inhorrescunt edito ovo, excutiuntque sese, et circumactae purificant, ac festucâ aliquâ sese et ova lustrant: refellitur a Voss. de Idol. l. 3. c. 85. ubi περικαρφισμοῦ huius, ut Plutarch. Symposiac. l. 7. Probl. 2. appellat, physicam rationem erudite exponit. Ceterum Gallinarum tria genera Varroni de Re Rust. l. 3. Villaticae, Rusticae de quibus vide infra, Perdix leucophaea, et Africanae, quae alias Numidicae, vulgo gallinae Guinae Gallis, Graecis olim Meleagrides dicebantur, quod alius nomen non haberent. Vide quoqueve infra Indica Gallina. Praeter quas, Gallinae Medicae, ex genere quidem comm uni, sed generoso et magnitudinis non vulgaris, ad seminium praecipuê expetitae et Melicae

Vett. Romanis dictae, celebraes fuêre, de quibus omnibus vide Salmas. ad Solin. p. 871. et seqq. ut et hîc passim: Bochart. Hieroz. Part. post. l. 1. c. 18. et 19. etc. de Gallina vero candida Liviae, praeter Suet. Plin. adi l. 15. c. ult. de Gallina Sipica, gossipium vomente, infra in hac voce: uti de gallinarum aliarum queve avium Fartoribus ac Altiliariis plura itidem infra ubi de Vett. Saginandi Arte: de ratione vero eorundem ex gallinarum pullis divinandi, ubi de Pullis, deque furibus, in Ius Mannia, gravius, quam qui bovem vel equum abegislent, punitis, infrâ in voce Mannia de iure veteri apud Anglos, circa animalia frugibus pullisque infestiora, ubi de Utlagatis; de animali tandem gallinis maxime infesto, in voce Thos etc. At de gallina, sideribus illata, ab Interprete Chaldaeo Iobi c. 38. v. 32. diximus supra in voce Feretrum ψευδερμὴνείᾳ loci ex Bocharto ostensa: quemadmodum inter idola populorum, quos ex Assyria in Iudaeam Salmanasser transtulit, gallinam cum pullis fuisse, in voce Succoth Benoth indigitatam, 2. Reg. c. 17. v. 30. male Talmudicos asserere, dicemus suo loco.